1. Tầm nhìn nghĩa đen và bóng

Ai cũng hiểu tầm nhìn nghĩa đen là cái mình có thể nhìn thấy được bằng mắt thường. Nghĩa bóng thì không đơn giản là mắt mình nhìn nhận ra được điều gì. Mà dùng tất cả sự hiểu biết kiến thức để nhìn nhận đánh giá 1 vấn đề một cách khách quan nhất để đưa ra những phương án hoặc lựa chọn tối ưu nhất.

Ông bà ta xưa cũng có câu: Nhìn xa trông rộng để ám chỉ con người nên nhìn mọi vấn đề cố gắng nhìn xa nhất, trông rộng nhất có thể. Và làm sao để có thể nhìn xa nhất, trông rộng nhất thì cái đó lại dựa vào kiến thức của mỗi người. Vì vậy con người không ngừng cố gắng hoàn thiện bản thân tích lũy những kiến thức để có thể nhìn sự vật sự việc một cách thông tuệ nhất. Và chọn ra cách xử lý, giải quyết hiệu quả nhất.

Và dễ hình dung nhất đối với chúng ta là sự phát triển của 1 công ty bạn đang làm. Nếu ban lãnh đạo của 1 công ty có một tầm nhìn tốt và chèo kéo con thuyền đi đúng hướng thì công ty sẽ phát triển và nhân viên sẽ đầy đủ phúc lợi. Như một định luật tất yêu nước lên thuyền lên. Công ty giàu thì chúng ta giàu. Còn ngược lại công ty định hướng sai lầm làm ăn thua lỗ thì chúng ta cũng phải lao đao tìm kiếm những chốn làm việc mới để bắt đầu lại một hành trình mới. Một ví dụ điển hình là Yahoo. Yahoo được thành lập năm 1994 và tới năm 1998 ra mắt ứng dụng phiên bản đầu tiên. Thời điểm này Yahoo đang là công ty phất lên như diều gặp gió. Và cũng chính thời điểm này Larry Page và Sergei Brin - hai đồng sáng lập của Google đã "mời chào" Yahoo mua lại công ty với giá 1 triệu USD để tập trung cho việc học nhưng bị từ chối. Năm 2002, Yahoo có cơ hội không thể tuyệt vời hơn để sở hữu Google lần nữa với giá 5 tỷ USD.  CEO Yahoo lúc bấy giờ là Terry Semel đã nói không vì cho rằng phía đối tác định giá quá cao. Hiện nay, Alphabet, công ty mẹ của Google có giá trị vốn hóa thị trường hơn 500 tỷ USD.

Sau nhiều biến động, Yahoo cuối cùng cũng đã phải bán mình cho Verizon với giá chỉ 4,48 tỉ USD vào năm ngoái, thấp hơn 10 lần so với mức giá gần 10 năm trước Microsoft hỏi mua. Dịch vụ Yahoo Messenger cũng chính thức nói lời tạm biệt người dùng hôm qua (17/7). Như vậy, sau hơn 20 năm tồn tại, Yahoo đã ghi dấu ấn lớn trên bản đồ Internet. Theo The Verge, đáng tiếc khi công ty đã "ngủ quên trên chiến thắng", chậm thay đổi và không có các chiến lược phù hợp với thời thế, để rồi sớm thất bại và phải bán mình. Một lần nữa cho chúng ta thấy nếu ban lãnh đạo có 1 tầm nhìn tốt hơn thì Yahoo đã không phải lụi tàn.

2. Làm sao để là người có tầm nhìn và sự hiểu biết

Và với từng cá nhân cũng vậy. Nếu chúng ta có đủ kiến thức để có 1 tầm nhìn bao quát đủ xa, đủ rộng phân tích được mọi ngóc ngách vấn đề thì bạn sẽ quyết định được những vấn đề: Chúng ta muốn sống cuộc đời như thế nào? Chúng ta muốn làm ở công ty nào? Chúng ta muốn gắn bó với con người nào trong cuộc đời này? Và còn nhiều câu hỏi hơn nữa bạn đều có thể giải quyết được. 

Lúc đó bạn hoàn toàn chủ động và đã phân tích thấu đáo mọi vấn đề để chọn cho mình một quyết định đúng đắn nhất có thể. Và tầm nhìn này hoàn toàn có thể được nâng lên nếu bạn chịu khó không ngừng học hỏi, đọc sách, chiêm nghiệm cuộc sống để mở mang sự hiểu biết. Ngược với những con người có tầm nhìn xa trông rộng chính là thiển cận. Những người thiển cận thường có những đặc tính như bộp chộp, xốc nổi. Và luôn vội vàng quyết định một vấn đề trong thời gian ngắn. Họ chỉ nhìn và đánh giá sự vật, sự việc bằng cái tôi của bản thân.

Mình rất thích câu nói của William Shakespeare "Thằng ngốc tự cho mình là thông minh, Còn người thông minh biết mình là thằng ngốc". Kiến thức bao la như sông như biển. Những thứ chúng ta biết chỉ là một giọt nước trong đại dương mênh mông này. Bởi vậy càng đọc càng biết nhiều thì bạn càng thấy được những thứ mình nắm bắt nó chẳng là gì với những thứ ngoài kia. Ai cũng có sự ngu dốt và hạ đẳng của mình, không lĩnh vực này thì lĩnh vực kia. Thay vì chúng ta cứ khó chịu với những cái không tốt của người khác thì hãy tìm hiểu bản thân và giải  quyết những sự thiếu sót của bản thân. Chúng ta hay lấy những sinh nghiệm, định thức, hệ quy chiếu của bản thân để suy xét, phán xét mọi sự vật sự việc. Và con người hiểu biết sẽ điềm tĩnh lắng nghe nhìn nhận bằng mọi góc độ khách quan và rút ra kinh nghiệm cho bản thân và nâng kiến thức sự hiểu biết của bản thân lên một tầng cao mới thay cho sự đố kị, dị nghị, so sánh nói những lời khó nghe về những thứ xung quanh. Cùng một sự vật sự việc đôi khi là 2 quan điểm trái ngược nhau. Nhưng lại chẳng có ai sai cả. Vì cách nhìn nhận vấn đề khác nhau thôi.

Một con người thiển cận, thiếu sự hiểu biết sẽ làm cho chúng ta thiệt thòi hơn với những người xung quanh rất nhiều. Thay vì lắng nghe ghi nhận và rút kinh nghiệm thì những người thiển cận thiếu sự hiểu biết luôn cho rằng mình đúng và áp đặt lối suy nghĩ, định kiến lên hết mọi thứ. Giống như chiếc ly đã đầy nước thì bạn có đổ thêm bao nhiêu nước vào cũng vô ích. Và lúc này chúng ta chẳng khác gì ếch ngồi đáy giếng. Và chúng ta sẽ chẳng thấy cái gì ưng ý với chúng ta. Ai làm gì nói gì chúng ta cũng muốn đưa ra những luận điểm, hành động để chống lại như vậy để được gì? Cực lắm các bạn ạ.

Hiện nay mình thấy các anh hùng bàn phím quá tự nhiên phán xét mọi thứ trong cộng đồng mạng, Sự phê phán, phán xét gây ảnh hưởng tới cái nhìn nhận của mọi người. Chẳng ai đi xem film x mà đi đánh giá mặt đạo đức, thuần phong mỹ thuật. Cũng như tương tự xem các tác phẩm âm nhạc thị trường thì lại đánh giá xàm xí. Nhưng làm ơn nhìn nhận nó dưới dạng tác phẩm giải trí, cho vui. Chứ xem cho vui mà dưới dạng nhà phê bình rồi phán xét thì khổ lắm ai ơi.

Rồi gần đây nhất là sự việc đóng góp cho miền trung lũ lụt. Có rất nhiều mạnh thường quân và các nghệ sĩ đứng ra quyên góp để chung tay hướng về miền trung có tiền góp tiền có sức góp sức. Ấy vậy mà có rất nhiều người vẫn cứ nói ra nói vào. Theo quan điểm của mình thì làm được nói được. Còn không làm gì mà nói chẳng ai tin cả. Nói ai cũng nói được. Nhưng khoảng cách xa nhất không phải khoảng cách địa lý từ nơi này tới nơi khác. Mà chính là từ lời nói tới hành động. Họ không làm thì sao biết được
bản chất vấn đề là gì nằm ở đâu những người dân miền trung đang phải đối mặt với những thứ như nào. Và sự ủng hộ đóng góp về vật chất, tinh thần sẽ không bao giờ là thiếu và nó còn mang đậm giá trị nhân văn lá lành đùm lá rách. Vậy thì chúng ta lấy cái gì khi không làm được cái gì ngồi gõ bàn phím không mà phán xét cách làm của người khác còn đòi dạy người ta cách làm từ thiện. 

Mình thấy các bạn trẻ hiện nay rất vô trách nhiệm trong những lời nói hay hành động của mình. Nhất là trong thời kỳ xã hội phát triển như hiện nay. Mạng internet phổ cập chỉ cần 1 tài khoản mạng xã hội các bạn cũng có thể tạo ra ít nhiều sự ảnh hưởng với cộng đồng bởi những lời nói hành động của mình. Mọi người đa số hùa theo đám đông mà không chịu suy xét một vấn đề cho thật thấu đáo bởi vậy tạo nên sức ép dư luận tới những người trong cuộc. Và sức ép này cực kì nguy hiểm. Có những vụ nạn nhân đã phải quyên sinh vì không chịu nổi sức ép dư luận về những lời phán xét, dị nghị, miệt thị của cộng đồng mạng.

Dĩ nhiên là ai cũng có quyền nêu những quan điểm của mình. Nhưng chúng ta cần phải suy xét thấu đáo trước khi thể hiện quan điểm cá nhân của mình. Và mình nghĩ nên nghĩ theo hướng tích cực và bao dung hơn để mọi người cùng nhau thay đổi hoàn thiện bản thân hơn. Chứ cuộc đời này ai chẳng có những lúc sai lầm. Và họ nổi tiếng bị scandal chứ nếu đặt chúng ta vào vị trí của họ các bạn cũng sẽ y chang. Hãy nghĩ cho người nghĩ cho mình. Thì mọi thứ sẽ tốt đẹp hơn.

3. Kết luận

Tóm lại lan man nãy giờ thì ý của mình là khi gặp một vấn đề, sự vật, sự việc thì luôn suy nghĩ thấu đáo cố gắng bằng sự hiểu biết của mình để cố nhìn bao quát nhất được vấn đề và xử lý triệt để nhất có thể. Và sự hiểu biết của con người là có hạn nên chúng ta phải cải thiện bằng cách không ngừng học hỏi mỗi ngày từ bạn bè, người thân, trải nghiệm đời sống, đọc sách... Chúng ta hãy chịu lắng nghe nhiều hơn bớt suy xét cảm thông và bao dung thì cuộc sống trở nên thoải mái nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

Bài viết này dựa trên quản điểm cá nhân của bản thân. Mọi người đọc vui vẻ.

17-10-2020

Lê Đình Trường Sơn